Trên thế giới đã ghi nhận trường hợp những người bị tâm thần phân liệt, bệnh Alzheimer, và các bệnh lý gây tổn thương trầm trọng chức năng thần kinh khác, lại đột nhiên có thể khôi phục trí nhớ và sự minh mẫn không lâu trước khi qua đời. Tâm trí họ dường như trở lại nguyên vẹn, tư duy họ trở nên mạch lạc không ngắt quãng, ngay cả khi bộ não đã thoái hóa suy kiệt đến mức độ cùng cực.

Những bệnh nhân không thể nhớ nổi tên mình trong nhiều năm lại đột nhiên nhận ra các thành viên gia đình và trò chuyện bình thường với họ về quá khứ, hiện tại, và tương lai. Không ai biết tại sao điều này có thể.

Lấy ví dụ, trong một bài viết trên Tạp chí Time, bác sĩ Scott Haig kể về một bệnh nhân trẻ tên David bị mắc chứng u não. Trước khi mất vài tuần, David đã không thể nói chuyện và cử động. Kết quả chụp quét hộp sọ cho thấy “không còn bất kỳ tế bào não nào còn sót lại”, TS Haig giải thích. Nhưng vào đêm anh mất, anh đột nhiên trở nên hoàn toàn tỉnh táo trong khoảng 5 phút, nói lời chào từ biệt gia đình.

“Không phải bộ não của David đã chỉ huy anh ta thức dậy nói lời chào từ biệt”, TS Haig nói. “Bộ não anh đã hoàn toàn bị hủy hoại. Tế bào ung thư di căn không chỉ xâm lấn không gian và chèn ép các cơ quan nội tạng, để lại một bộ não nguyên vẹn [bị ép nén]. Các tế bào di căn này thực ra còn thay thế các tế bào gốc. … Bộ não không còn ở đó nữa.

Trái: Bộ não khỏe mạnh. Phải: Bộ não bị ung thư, các tế bào ung thư sẽ thay thế các tế bào gốc. Bộ não nguyên gốc sẽ mất dần. (Ảnh: Internet)

“Điều đánh thức bệnh nhân của tôi … chỉ đơn giản là tâm trí anh ta, gắng gượng luồn lách qua một bộ não đã bị vỡ vụn, cử chỉ cuối cùng của người cha nhằm xoa dịu [nỗi đau] của gia đình”.

Đây gọi là hiện tượng minh mẫn cuối đời (terminal lucidity). Đối với TS Haig, cách giải thích hiển nhiên là tâm trí tồn tại độc lập với não bộ. Còn những người khác thì tìm kiếm các lý do sinh lý tiềm năng cho hiện tượng này.

Những bệnh nhân không thể nhớ nổi tên mình trong nhiều năm lại đột nhiên nhận ra các thành viên gia đình và trò chuyện bình thường với họ

Một cơ chế đơn lẻ là không đủ để giải thích cho các trạng thái sinh lý biến đổi của những người xuất hiện hiện tượng minh mẫn cuối đời. Đây là kết luận của các nhà nghiên cứu từ Đại học Virginia và Đại học Iceland, trong bài viết “Hiện tượng minh mẫn cuối đời: Một bản xem xét và sưu tầm các trường hợp”, trong Kho lưu trữ Lão khoa vào năm 2012.

“Vào thời điểm hiện tại, chúng tôi cho rằng chưa thể đưa ra các cơ chế rõ ràng cho hiện tượng minh mẫn cuối đời”, theo các nhà nghiên cứu TS Michael Nahm, TS Bruce Greyson, TS Emily Williams Kelly—tất cả từ Đại học Virginia—và TS Erlendur Haraldsson từ Đại học Iceland. “Thật vậy, hiện tượng minh mẫn cuối đời trong các trường hợp hỗn loạn tâm thần khác nhau có thể là do các cơ chế khác nhau, phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Lấy ví dụ, hội chứng suy mòn [sụt cân kèm tiêu chảy kéo dài] ở người bệnh kinh niên có thể gây nên tình trạng teo não, giảm áp lực do các tổn thương nội sọ xâm lấn [ví như khối u phình to xâm lấn diện tích] và cho phép khôi phục tạm thời một số chức năng não bộ”.

Lấy ví dụ, bác sĩ người Áo Julius Wagner-Jauregg (1857–1940) nhận thấy các triệu chứng rối loạn thần kinh đôi lúc sẽ giảm thiểu khi người bệnh sốt cao. Từ đó ông đã phát triển liệu pháp điều trị chứng mất trí phân liệt (dementia paralytica) bằng việc gây sốt nhân tạo, mang lại cho ông giải Nobel Y học vào năm 1927.

Alexander Batthyany, một giáo sư tại khoa khoa học nhận thức tại trường Đại học Viên (Áo), đã bắt tay nghiên cứu hiện tượng này trong những năm gần đây. Ông đã trình bày kết quả nghiên cứu gần đây của mình tại Hội Thảo năm 2014 của Hiệp hội Quốc tế về Nghiên cứu Cận tử (International Association for Near-Death Studies-IANDS).

Khoảng 10% số bệnh nhân này đã đột ngột khôi phục trạng thái minh mẫn trong khoảng thời gian ngắn trước lúc qua đời.

Ông đã khảo sát 800 điều dưỡng viên, nhưng chỉ có 32 người phản hồi. 32 điều dưỡng viên này đã chăm sóc cho tổng cộng 227 bệnh nhân bị chứng Alzheimer hay chứng mất trí. Họ cho biết, có khoảng 10% bệnh nhân từng đột ngột khôi phục trạng thái minh mẫn trong khoảng thời gian ngắn trước lúc qua đời. Tuy nhiên, những điều dưỡng viên này đã được tự mình chọn lựa tham gia nhóm khảo sát (có thể dẫn đến kết quả sai lệch do tính chủ quan), TS Batthyany lưu ý. Tỷ lệ phản hồi thấp chứng tỏ hiện tượng minh mẫn cuối đời là hiếm gặp, và ông chủ yếu nhận được phản hồi từ những điều dưỡng viên từng chứng kiến hiện tượng này ở các bệnh nhân hấp hối. Dù sao, việc chứng kiến các trường hợp “minh mẫn cuối đời” đã có ảnh hưởng mạnh mẽ đến một số họ.

Nguồn:http://www.daikynguyenvn.com/khoa-hoc-cong-nghe/166054.html