Ma Phương :: Tinh Hoa Đông Phương

Ngày nay thời gian ít, một số kiêng kị không được lưu truyền nên ít người biết cách tỉa chân hương, bao sái (dọn dẹp, lau chùi ban thờ thần linh, gia tiên) để mời các cụ về ăn Tết).

Bắt đầu từ đâu?

Theo ông Nguyễn Mạnh Cường, nhà nghiên cứu Phật học (Viện Nghiên cứu Ứng dụng Tiềm năng con người), theo quan niệm dân gian, trước lễ cúng Táo quân hàng năm là dịp gia chủ sẽ bao sái ban thờ, tỉa chân hương để sửa soạn đón năm mới.

Có nhiều tập tục để bao sái ban thờ cuối năm, nhưng ngày nay do cuộc sống bận rộn nên nhiều tập tục không còn phù hợp. Nhưng cơ bản bao sái ban thờ, tỉa chân hương cần làm những việc như sau:

Chọn người

Ai cũng có thể bao sái ban thờ. Nhưng nếu trong nhà chọn được người chỉn chu, có tâm trong công việc thờ cúng thì rất tốt, bởi ban thờ tổ tiên là nơi linh thiêng, việc bao sái ban thờ, tỉa chân hương cần làm tỉ mỉ, sạch sẽ và thành kính.

Trước khi bao sái, người được chọn nên tắm rửa sạch sẽ rồi hãy bắt đầu công việc.

Cần giã vài củ gừng, ngâm với rượu trắng trước dùng để bao sái, chuẩn bị khăn sạch sẽ nhé các bạn!

Xin phép

Trước khi bao sái ban thờ sắm đĩa hoa quả tươi đặt lên thắp hương, xin phép quan thần linh và gia tiên biết việc thời gian bao sái ban thờ, mời tổ tiên và thần linh tạm lánh để con cháu thực hiện công việc (nhiều gia chủ tiến hành việc bao sái từ hôm trước tức là giờ lành ngày 22 tháng chạp).

Chuẩn bị một chiếc bàn bên trên trải vải đỏ, hoặc giấy đỏ để đặt bài vị. Nếu bàn thờ có đặt chung bài vị gia tiên với các thần thì phải để ra hai chỗ khác nhau để tránh bị lẫn lộn. Đợi hương tàn hãy bắt đầu công việc.

Lau rửa bài vị của tổ tiên thì phải dùng rượu – gừng, hoặc nước. Nếu có bài vị của phật, thánh thì lau trước, sau đó đổ nước cũ, thay nước mới để lau bài vị của tổ tiên.

Lau sạch ban thờ bằng nước sạch, rồi lau lại bằng rượu gừng, nước thơm.

Bao sái ban thờ nên làm vào ngày 22 cho được chu đáo, trước khi làm lễ cúng Táo quân chầu trời vào giờ lành trước 12 giờ ngày 23 tháng chạp

Bao sái bát hương

Với bát hương, nếu tro đầy thì dùng thìa nhỏ xúc từng thìa tro đổ bớt ra ngoài. Rồi lau bát hương bẳng cách giữ cố định bát hương, lấy khăn ẩm nhúng rượu pha gừng đã giã nhỏ, hoặc nước thơm để lau cho sạch.

Quá trình lau bát hương nếu có xê dịch chút ít thì gia chủ không nên quá lo sợ, mà hãy cứ bình tĩnh làm. Nhưng không nên bê bát hương đã được an vị ra chỗ khác để bao sái ban thờ.( một số địa phương có di chuyển bát nhang để bao sái)

Sau khi bao sái sạch sẽ hãy bày lại bài vị phật, thần, gia tiên như cũ.

Nhân dịp cuối năm, nếu muốn thay bát hương, tôn bát hương, bốc lại bát hương thì dịp cuối năm này nên làm luôn. Nếu không biết lễ, cần nhờ người hiểu biết về tâm linh làm lễ. Nếu muốn mua bát hương mới, cần sắm bát hương phù hợp với kích cỡ ban thờ, và bát hương quan thần linh nên to nhất.

Thời điểm này nông dân mới thu hoạch lúa nếp nên có nhiều rơm nếp. Nên dùng rơm nếp đốt để lấy tro nếp dùng cho bát hương mới. Khi đổ tro vào bát hương không nên lắc, hay nén chặt, mà đổ tự nhiên.

Tôn bát hương, thay bát hương, bốc bát hương xong thì dùng cành tre (cành hoa đã rửa sạch) nhúng vào rượu gừng rồi vẩy vào bát hương (theo dân gian là để tẩy uế cho bát hương thanh sạch).

Bao sái ban thờ, tỉa chân hương xong thì bày lễ, thắp hương mời thần linh, gia tiên an vị.

Tỉa chân hương

Trong việc bao sái ban thờ thì việc tỉa chân hương là quan trọng nhất, cần được thực hiện hết sức cẩn trọng và thành kính.

Có người cứ để bát hương đầy chặt chân hương với quan niệm như thế mới mang lại tài lộc cho gia chủ. Nhưng nhiều người lại bao sái sạch sẽ, rút sạch chân hương, với quan niệm bát hương quang đãng sẽ không “che mắt” thần linh, gia tiên, mới phù hộ được cho con cháu.

Nhưng các chuyên gia tâm linh cho rằng, nhiều nhà thắp hương hàng ngày nên bát hương nhanh đầy, việc tỉa chân hương có thể làm hàng tháng để giữ mỹ quan giúp bát hương, ban thờ sạch sẽ, sáng sủa.

Việc tỉa chân hương cuối năm đón Tết thích hợp nhất là sau lễ Táo Quân chầu trời, bởi các cụ xưa cho rằng lúc đó các Táo đi vắng cần tranh thủ bao sái ban thờ, bát hương.

Sau khi thắp hương xin phép, sẽ tỉa từng chân hương một, cho đến khi còn lại một vài chân hương đẹp nhất, thường để lại số lẻ: Bát thổ công để lại 5 chân( số sinh), hay bát hương gia tiên và bà tổ cô để lại 3 chân

Số chân hương đã tỉa sẽ được đốt trong lò hóa vàng, tro đem đổ xuống sông, hoặc vùi vào gốc cây (nên chọn cây to khỏe hãy vùi, bởi các cây non rất dễ bị chết).

Lưu ý:

Gia chủ phải đặt bát hương ở nơi sạch sẽ.
– Trước khi bao sái ban thờ cần khấn xin phép được di chuyển đồ thờ cúng (bình hoa, chén nước, đỉnh đồng, đèn…). Riêng bát hương đã an vị thì không nên xê dịch.
– Quá trình tỉa chân hương, bao sái ban thờ nên tuyệt đối giữ sự yên tĩnh cho bát hương, không được làm xê dịch, di chuyển.
– Với đồ thờ cúng không dùng đến (bán hương, tro hóa chân hương, vàng mã thờ cúng…) cần thả xuống sông suối, tránh vứt nơi uế tạp.